W Tyszowcach znajduje się miejsce uświęcone krwią powstańczą …

Dziś mija dokładnie 159 rocznica potyczki powstańców z oddziału majora Żalpłachty-Zapałowicza z Moskalami.

Zarys historyczny zmagań

Po kilkudniowym marszu 17 maja 1863 r. Powstańcy z oddziału majora Żalpłachty, pseudonim Zapałowicz dotarli do Tyszowiec - małego miasteczka nad Huczwą. Przywitano ich bardzo serdecznie „Bogu dzięki, żeście panowie już raz przecież do nas przyszli, boć my od kilku miesięcy z upragnieniem wyglądaliśmy was”. Tak oto w swoich wspomnieniach zdarzenie to wspomina Feliks Riedel, wówczas 13-letni uczeń szkoły powszechnej, który porzucił rodzinny dom i przyłączył się do powstańców: „Jest to miasteczko małe, troszkę na wzgórku nad małą rzeczką, lecz ma mieszkańców swych bardzo zacnych i wielkich, prawych Polaków. O jakąś ćwierć mili od miasta, wyszło nam całe miasto naprzeciw z chorągwiami, a księża na przedzie ze święconą wodą. Gdy cały obóz szedł się do kupy, pobłogosławił nas pokropiwszy święconą wodą z radością w miasto wprowadzili”.

Oddział Żalpłachty liczył około 1 000 zbrojnych powstańców.

O świcie, 18 maja rozpoczął się krwawy bój. Moskale pod dowództwem pułkowników Grzegorza Emanowa i Emila Szelkinga podciągnęli pod Tyszowce działa i rozpoczęli ostrzał lasu. Powstańcy kilkakrotnie odpierali szturm. W decydujący momencie do walki wkroczyli kosynierzy, prowadzeni przez starego Żmudzina, majora Władysława, który poniósł śmierć na polu walki. Uderzenie kosynierów było śmiałe i brawurowe. Załamało natarcie wrogów. Rosjanie wycofali się ze stratami. Strzelanina trwała jeszcze o zmroku. Ten bój powstańcy wygrali.

Straty Rosjan wynosiły około 60 ludzi, straty powstańców 17 zabitych i 25 rannych. Rannych, przy blasku świec, opatrywali lekarze Stanisław Czerkawski i Juwenal Niewiadomski.

Wkrótce Powstańcy kierując się ku lasom turkowickim opuścili Tyszowce.

Wydarzenie to upamiętnia mogiła ziemna w formie kopca z wysokim krzyże i kamieniem, znajdująca się na Dąbrowie.

Cześć i chwała Bohaterom!